ভাৰতীয় ৰিজাৰ্ভ বেংকৰ এক গৱেষণা পত্ৰ অনুসৰি ভাৰতত ডিজিটেল লেনদেন বিগত তিনি বছৰত যথেষ্ট বৃদ্ধি পাইছে। কিন্তু ২০২৪ চনৰ মাৰ্চ মাহলৈকে এতিয়াও নগদ ধনে গ্ৰাহকৰ ব্যয়ৰ ৬০ শতাংশ প্ৰতিনিধিত্ব কৰে বুলি আৰ বি আইৰ অৰ্থনীতিবিদসকলে প্ৰকাশ কৰিছে। ভাৰতীয় ৰিজাৰ্ভ বেংকৰ মুদ্ৰাৰ প্ৰদীপ ভূঞাই কয়, ‘ডিজিটেল পেমেণ্টৰ অংশ ২০২১ চনৰ মাৰ্চ মাহত ১৪-১৯%ৰ পৰা ২০২৪ চনৰ মাৰ্চ মাহত ৪০-৪৮%লৈ দুগুণতকৈও অধিক হ’ব, ইউনিফাইড পেমেণ্টছ ইন্টাৰফেছে (UPI) গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা পালন কৰিব পৰিচালনা বিভাগে গৱেষণা পত্ৰখনত লিখিছে।
নগদ ধন বা প্ৰচলিত মুদ্ৰা (CIC) বোলে অৰ্থনীতিত উপলব্ধ নোট আৰু মুদ্ৰাৰ মুঠ পৰিমাণক বুজায়, আনহাতে ৰাজহুৱাৰ সৈতে মুদ্ৰা (CWP)ক বেংকৰ হাতত থকা নগদ ধন বিয়োগ কৰি CIC বুলি সংজ্ঞায়িত কৰা হয়। চি ডব্লিউ পিয়ে চি আই চিৰ প্ৰায় ৯৫-৯৭ শতাংশ গঠন কৰে। আৰ বি আইৰ গৱেষণা পত্ৰ অনুসৰি, শেহতীয়া বছৰবোৰত খুচুৰা ডিজিটেল পেমেণ্ট (RDP)ৰ যথেষ্ট বৃদ্ধি হৈছে—যিটোৱে বাস্তৱ সময়ৰ মুঠ নিষ্পত্তিৰ জৰিয়তে কৰা পেমেণ্টক বাদ দি মুঠ ডিজিটেল পেমেণ্টক বুজায়। ২০১৬ চনত আৰম্ভ হোৱা ইউপিআইয়ে বিগত পাঁচ বছৰত আয়তনৰ হিচাপত আৰডিপিৰ সৰ্বাধিক অংশক প্ৰতিনিধিত্ব কৰিছে।
“২০২১-২২ চনৰ পৰা ২০২৩-২৪ (ক’ভিড-১৯ৰ পিছৰ সময়ছোৱা)লৈ ইউপিআইৰ পৰিমাণ বৃদ্ধি হোৱাটো মূল্যতকৈ অধিক আছিল। ফলস্বৰূপে ২০২০-২১ চনত গড় ইউপিআই লেনদেনৰ আকাৰ ১,৮৩৮ টকাৰ পৰা ২০২৩-২৫ চনত ১৫২৫ টকালৈ হ্ৰাস পাইছে। ২৪,” কাকতখনত কোৱা হৈছে। ইয়াত লগতে কোৱা হৈছে যে, “মুঠ ইউপিআই লেনদেনত ব্যক্তিৰ পৰা ব্যৱসায়ীলৈ দিয়া ধনৰ অংশ ২০২১ চনৰ এপ্ৰিল মাহত ১৬.৬%ৰ পৰা ২০২৪ চনৰ মাৰ্চ মাহত ২৬.২%লৈ বৃদ্ধি পাইছে।” আয়তনৰ ক্ষেত্ৰত একে সময়ছোৱাত ৪৫.২%ৰ পৰা ৬১.৭%লৈ বৃদ্ধি পাইছে।
এই সময়ছোৱাত পি টু এম পেমেণ্টৰ পৰিমাণ প্ৰায় ছয়গুণ আৰু মূল্য পাঁচগুণতকৈও অধিক বৃদ্ধি পাইছে আৰু বৃদ্ধিয়ে পি টু পি (ব্যক্তিলৈ ব্যক্তিলৈ) পেমেণ্টৰ বাবে পৰ্যবেক্ষণ কৰাতকৈ বহু বেছি হৈছে বুলি প্ৰতিবেদনত গুৰুত্ব আৰোপ কৰা হৈছে।
ইউপিআই ভিত্তিক লেনদেনৰ সংখ্যা চলিত বৰ্ষৰ প্ৰথমাৰ্ধত (H1 2024) ৫২ শতাংশ বৃদ্ধি পাই ৭৮.৯৭ বিলিয়ন হৈছে, যিটো যোৱা বছৰৰ একে সময়ছোৱাত ৫১.৯ বিলিয়ন আছিল। একেদৰে এই লেনদেনৰ মুঠ মূল্য ৪০ শতাংশ বৃদ্ধি পাই ১১৬.৬৩ লাখ কোটি টকা হয়, যিটো পূৰ্বৰ বছৰৰ প্ৰথমাৰ্ধত ৮৩.১৬ লাখ কোটি টকা আছিল।
বিভিন্ন ডিজিটেল প্লেটফৰ্ম, ৱেবছাইট, সাংবাদিক, আৰু সংস্থাৰ পৰা বাতৰি সংগ্ৰহ।
